Wskaźnik rotacji zapasów – co to jest i dlaczego jest tak ważny?

 

Ocena efektywności wykorzystania zapasów jest jednym z kluczowych kryteriów branych pod uwagę przy ocenie rentowności i wydajności magazynu. Do jej wymiernej oceny służy wskaźnik rotacji zapasów. Czym jest, jak go obliczyć, dlaczego niski wskaźnik rotacji zapasów to zła wiadomość do przedsiębiorstwa i wręcz przeciwnie – jak przedsiębiorstwo korzysta na wysokim wskaźniku rotacji zapasów opowie Robert Osiński – Kierownik Projektu w Logifact- Systems.

 

 

 

 

Robert Osiński

Kierownik Projektu

 w Logifact-Systems

 

Czym jest wskaźnik rotacji zapasów?

 

Wskaźnik rotacji zapasów to kluczowy parametr dla każdego przedsiębiorstwa, które posiada w swoich aktywach magazynowane produkty. Informuje on o tym, ile razy w trakcie określonego czasu zapasy te zostały obrócone – a zatem sprzedane i zastąpione nowymi. Częstsza rotacja zapasów jest tożsama z szybszą sprzedażą, a co za tym idzie – utrzymaniem płynności finansowej, która korzystnie wpływa na rynkową pozycję przedsiębiorstwa.

 

Jak obliczyć wskaźnik rotacji zapasów?

 

Aby obliczyć wskaźnik rotacji zapasów, wystarczy wykorzystać następujący wzór:

 

Wskaźnik rotacji zapasów = Całkowity przychód ze sprzedaży w danym roku/średnia wartość zapasów składowanych w tym samym okresie

 

Użyjmy zresztą praktycznego przykładu, który

• Całkowity przychód ze sprzedaży w danym roku: 150 000 zł

• Średnia wartość zapasów składowanych w tym samym roku 50 000 zł

Wskaźnik rotacji zapasów = 150 000 zł / 50 000 zł = 3

 

W tym przykładzie zapasy magazynowe zostały obrócone 3 razy w ciągu roku.

 

Optymalna wartość wskaźnika rotacji zapasów

 

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, jaką wartość powinien osiągnąć wskaźnik rotacji zapasów tak, by była ona optymalna dla każdej branży. Każdy sektor (a nawet przedsiębiorstwo w obrębie tego sektora) może charakteryzować się nieco odmienną dynamiką sprzedaży i specyfiką, które mają wpływ na optymalną rotację zapasów. To zatem kwestia mocno indywidualna, uwarunkowana szeregiem różnych czynników.

 

 

 

 

Wysoki wskaźnik rotacji zapasów – korzyści dla firmy

 

Wysoki wskaźnik rotacji zapasów oznacza, że produkty szybko rotują w magazynie. W praktyce oznacza to szereg korzyści dla przedsiębiorstwa, z czego znaczna część to korzyści wymierne i materialne.

 

Po pierwsze – krótszy cykl rotacji zapasów to szybsza sprzedaż, a co za tym idzie – szybszy zwrot inwestycji środków zainwestowanych w zapasy i w konsekwencji wyższy zysk. Po drugie – im szybciej zapasy „znikają” z magazynu, tym niższe są koszty ich przechowywania oraz ewentualnego ubezpieczenia. Po trzecie – szybsza sprzedaż usprawnia „cash flow”, czyli przepływ pieniądza, który usprawnia płynność finansową przedsiębiorstwa i pozwala na sprawniejsze obracanie środkami. Wreszcie po czwarte: wysoka rotacja zapasów świadczy o tym, że magazyn jest zarządzany w efektywny, optymalny i rozsądny sposób – a taka cecha bez wątpienia może stanowić istotną przewagę konkurencyjną.

 

 

 

Niski wskaźnik rotacji zapasów – negatywne konsekwencje

 

Skoro wspomnieliśmy o tym, co firma zyskuje dzięki wysokiemu wskaźnikowi rotacji zapasów, warto pochylić się nad negatywnymi aspektami związanymi z utrzymaniem tego indeksu na niskim poziomie. W praktyce oznacza to, że w magazynie zalega zbyt wiele nierotujących towarów. To niejako „zamraża” kapitał i wiąże środki, które mogłyby zostać spożytkowane na inwestycje w inne obszary wzrostu przedsiębiorstwa.

 

Zalegające na magazynie towary to zatem aktywa, które mogą zostać spieniężone – a nie są, na czym cierpi płynność finansowa organizacji i zdolność do regulowania zobowiązań przedsiębiorstwa. Nie bez znaczenia są również wyższe koszty związane ze składowaniem towarów. To logiczne – im składowanych towarów jest więcej, tym koszt ich utrzymania i ubezpieczenia będzie wyższy.

 

Jeszcze większe zagrożenie stanowi jednak sytuacja, w której produkty – w wyniku zbyt długiego składowania – ulegają uszkodzeniu lub przeterminowaniu. Takie produkty z punktu widzenia przedsiębiorstwa są nie tylko bezużyteczne i bezwartościowe (ponieważ nie mogą zostać sprzedane), ale mogą również generować dodatkowe koszty (na przykład związane z utylizacją).

 

Wskaźnik rotacji zobowiązań – kolejny czynnik wpływający na płynność finansową

 

Choć tekst jest poświęcony zagadnieniu, jakim jest wskaźnik rotacji zapasów, to trudno nie wspomnieć w tym kontekście o nieco innym współczynniku, bardzo często mającym wpływ na płynność finansową przedsiębiorstwa i ocenę jego kondycji. To wskaźnik rotacji zobowiązań. W największym skrócie: informuje on, ile dni potrzebuje firma na spłatę należności wobec kontrahentów, dostawców, podwykonawców czy partnerów biznesowych.

 

Wzór na obliczenie wskaźnika rotacji zobowiązań:

 

Wskaźnik rotacji zobowiązań = (zobowiązania handlowe / średni dzienny przychód) x liczba dni dla danego okresu rozliczeniowego (np. 30 dni)

 

Im ten wskaźnik jest wyższy, tym dłużej firma zwleka z płatnościami, co bez wątpienia ma negatywny wpływ na pozycję przedsiębiorstwa i jego postrzeganie przez otoczenie biznesowe.

 

Optymalna wartość wskaźnika

 

Tu – podobnie jak w przypadku mierzenia rotacji zapasów – nie ma precyzyjnej i miarodajnej odpowiedzi o optymalną wartość wskaźnika rotacji zobowiązań. W każdym wypadku należy rozpatrywać to indywidualnie. Warto jednak, by wskaźnik znajdował się na takim poziomie, by ustrzegać się negatywnych konsekwencji wynikających ze zbyt długiej zwłoki w opłacaniu zamówień.

 

Oprogramowanie WMS – narzędzie do optymalizacji rotacji zapasów

 

Są różne sposoby na utrzymywanie wskaźnika rotacji zapasów na optymalnym poziomie, ale bez wątpienia jednym z kluczowych w tym kontekście zasobów jest oprogramowanie WMS (Warehouse Management System), pomagające w efektywnym zarządzaniu i kontrolowaniu procesów magazynowych oraz przepływu towarów w magazynie. Magazynowy system informatyczny WMS oferuje szereg zaawansowanych funkcji, które usprawniają procesy i zapewniają pełną kontrolę nad wszystkimi aspektami magazynowania!

 

System WMS umożliwia m.in dokładną kontrolę stanów magazynowych, obejmującą stale aktualne informacje o ilości i lokalizacji wszystkich zapasów w magazynie. Ponadto oprogramowanie klasy WMS automatyzuje procesy przyjmowania, składowania i wydawania towarów, co zwiększa wydajność pracowników magazynowych i eliminuje ich błędy. Wreszcie – WMS ułatwia kadrze kierowniczej podejmowanie optymalnych decyzji zarządczych na podstawie twardych, obiektywnych danych; dzięki oprogramowaniu WMS wybór optymalnej strategii magazynowania towarów i identyfikowanie zalegających, nierotujących towarów jest znacznie łatwiejsze. Wszystko to prowadzi do optymalizacji przepływu towarów, minimalizacji strat i maksymalizacji rentowności magazynu.