Proces kompletacji w magazynie.
02.03.2023
Kompletacja zamówień stanowi jedną z najważniejszych operacji w magazynie. Jej prawidłowa i sprawna realizacja ma bezpośrednie przełożenie na rentowność magazynu, efektywność większości pozostałych procesów i wreszcie – może wpływać na poziom satysfakcji klienta. Jak przebiega proces kompletacji zamówień? Ten temat omawia na naszym blogu Krzysztof Obroślak, kierownik projektu w Logifact-Systems.
Krzysztof Obroślak
Kierownik Projektu
w Logifact-Systems
Aby lepiej uświadomić sobie rolę procesu kompletacji, warto zacząć od zdefiniowania tzw. podstawowych stref magazynowych. Wyszczególnienie ich pomoże w znacznym stopniu zrozumieć, jak istotną rolę w całym procesie logistycznym odgrywa proces kompletacji w magazynie. Możemy wyróżnić następujące, główne obszary funkcjonalne magazynu:
-
strefa załadunku/rozładunku – to przestrzeń, w obrębie której znajdują się doki przeładunkowe, rampy, platformy podnośnikowe czy inne urządzenia ułatwiające załadunek/rozładunek
-
strefa przyjęć – to strefa zawierająca bufory wejściowe i powierzchnie na potrzeby kontroli wejściowej(ilościowej i jakościowej) i sortowania przyjmowanych zamówień oraz formowania z nich odpowiednio oznakowanych jednostek magazynowych
-
strefa składowania (magazynowania) – służy do przechowywania towarów (uformowanych w jednostki magazynowe lub luzem) w różnego rodzaju regałach paletowych, półkowych, przepływowych, na stojakach, na posadzce w blokach oraz w różnego typu zautomatyzowanych systemach regałowych, itp.
-
strefa kompletacji – to w niej realizowane jest zbieranie towarów, dla określonego odbiorcy, zgodnie ze zleceniami wydania i wymogami odbiorcy w celu wysyłki. W jednym magazynie może występować kilka stref kompletacji o różnej technologii pracy i stopniu automatyzacji W przypadku prostszych operacji strefa kompletacji może być zintegrowana ze strefą składowania
-
strefa wydań (wysyłki) – zawiera bufory wyjściowe i powierzchnie na potrzeby pakowania, kontroli wyjściowej, tu odbywa się proces pakowania i przygotowania do wysyłki (np. etykietowanie, przygotowanie dokumentów, itp.)
W magazynach mogą występować również tzw. strefy produkcji magazynowej, co-packingu czy Value Added Services, czyli szeroko rozumianych usług dodatkowych w magazynie. To jednak kompletacja zamówień ma absolutnie fundamentalne znaczenie w zaawansowanej logistyce magazynowej.
Z jednej strony – jej sprawny proces może przyspieszać realizację zamówienia klienta i zwiększyć ogólną wydajność magazynu, z drugiej zaś – ewentualny błąd popełniony podczas kompletacji zamówienia może spowodować, że do odbiorcy trafi niewłaściwy produkt. To z kolei może skutkować utratą zaufania klienta i wygenerować koszty wiążące się z obsługą reklamacji.
Nietrudno zatem o wniosek, że wydajność kompletacji i jej sprawność są bardzo istotnym czynnikiem stanowiącym o sukcesie przedsiębiorstwa i zaufaniu klientów.
Rodzaje kompletacji zamówień – sposób obsługi
Co do zasady kompletację zamówień możemy podzielić, przyjmując szereg różnych kryteriów. Może być to podział ze względu na to, czy kompletacja zamówień jest dokonywana wyłącznie przez człowieka, czy z użyciem specjalistycznej infrastruktury. Zerknijmy na najważniejsze rodzaje kompletacji.
Automatyczna kompletacja zamówień
W tym wypadku do kompletacji zamówień wykorzystywane są urządzenia automatyki magazynowej, specjalistyczne maszyny i roboty całkowicie eliminujące pracę ludzką. Np. roboty antropomorficzne zdolne analizować w czasie rzeczywistym kształt i rozmiary pobieranego produktu i na podstawie uzyskanych informacji pobierać poszczególne sztuki produktu z jednostek źródłowych i układać je w na/w jednostkach wysyłkowych (paletach, pojemnikach, kartonach) czy też automaty do kompletacji typu A-Frame.
Ręczna kompletacja zamówień
To kompletacja, która nie wymaga użycia specjalistycznej infrastruktury ani maszyn; przyjmuje się, że pracownik przemieszcza się pieszo, towary do pobrania znajdują się w jego bezpośrednim zasięgu i wszystkie czynności wykonywane są ręcznie.
Półautomatyczna kompletacja zamówień
Łączy obie wcześniej wymienione metody kompletacji. Opiera się na wykonywaniu czynności ręcznie, (głównie dotyczy to samego pobrania i odłożenia towaru), ale przy wykorzystaniu wózków, systemów wspomagających kompletację (np. Pick-by-Light, Pick by Voice, Put to Light, itp.) czy urządzeń automatyki magazynowej (przenośniki, układnice, regały automatyczne poziome i pionowe, systemy shuttel’owe, itp.).
Rodzaje kompletacji – strategia realizacji
Kompletację zamówień można też podzielić ze względu na przyjętą strategię realizacji procesu kompletacji. W zależności od potrzeb i możliwości konkretnego magazynu mogą być to przykładowo:
Kompletacja single order picking (pick by order)
To po prostu kompletacja pojedynczego zamówienia przez jedną osobę, która poruszając się wzdłuż ścieżki kompletacji zbiera, w jednej drodze, wszystkie produkty należące do danego zamówienia. Jest to jeden z najbardziej klasycznych sposobów kompletacji towarów.
Kompletacja multi-order picking
To kompletacja towarów do wielu zamówień jednocześnie w tym samym czasie, z założeniem, że każde zamówienie zbierane jest do osobnej jednostki kompletacyjnej.
Ta strategia pozwala na ogół znacznie zredukować konieczność poruszania się pracownika po magazynie, zamówienia zbierane są w jednej drodze, co ma istotny wpływ na skrócenie czasu potrzebnego do kompletacji.
Szczególnie w tym wypadku przydaje się wsparcie magazynowego systemu informatycznego WMS, który może łączyć zamówienia w jedną listę i tworzyć optymalną ścieżkę kompletacji, ułatwiającą pobranie i odłożenie konkretnych towarów.
Kompletacja zamówień w sekcjach (kompletacja strefowa)
W tym przypadku magazyn podzielony jest na sekcje (strefy) kompletacyjne, do których przydzieleni są pracownicy zbierający zamówienia. Możliwe są tu dwie strategie: kompletacja sekwencyjna lub równoległa. W przypadku kompletacji sekwencyjnej jednostka kompletacyjna jest przekazywana kolejno pomiędzy sekcjami (strefami), w drugim przypadku zlecenie wydania rozbite zostaje na listy kompletacyjne dla poszczególnych sekcji (stref), w których zbiórka przebiega równolegle. Ten drugi sposób wymaga późniejszej konsolidacji rozbitego zamówienia w strefie wydań.
Kompletacja grupowa (batch picking)
Kompletacja grupowa zakłada w pierwszym kroku połączenie pewnej ilości zleceń wydania w grupę i zbiorczą kompletację artykułów dla wszystkich zleceń z danej grupy a następnie w drugim kroku rozsortowanie tych artykułów (na specjalnych stanowiskach) na poszczególne zamówienia pierwotne.
Kompletacja zamówień typu cross-docking
Ten typ kompletacji wymaga realizacji zamówienia zaraz po przyjęciu, bez wprowadzania towaru do stref składowania i polega na ogół na rozsortowaniu towarów (wg list dystrybucyjnych) od razu na jednostki wysyłkowe oraz odpowiednie trasy co umożliwia ich szybkie wydanie do odbiorcy. W praktyce oznacza to eliminację z łańcucha dostaw konieczność magazynowania towaru.
Rodzaje kompletacji – ze względu na przepływ towarów i personelu
Człowiek do towaru – pracownik przemieszcza się po strefie kompletacji i pobiera towar z kolejnych miejsc pobrania zgodnie z listą kompletacyjną dla danego zlecenia
Towar do człowieka – pracownik pozostaje na stanowisku kompletacji, a towary potrzebne do realizacji zlecenia dostarczane są do stanowiska za pomocą transportu magazynowego (wózki, przenośniki, itp.)
Przykładowe metody kompletacji w magazynie
Pick by Voice
W wypadku tej metody kompletacji proces realizacji jest wspierany przez system sterowania głosowego. Operator wykonujący kompletację otrzymuje szereg poleceń głosowych, których wykonanie musi potwierdzać za pomocą odczytywania kodów kontrolnych. To duże ułatwienie dla operatora; ta metoda nie wymaga bowiem wykorzystywania dokumentów papierowych, urządzeń z ekranami czy terminali.
Pick by light
To metoda, w której kompletacją zamówień w magazynie zarządza sygnalizacja świetlna. Może mieć postać lampek przy regałach oraz wyświetlaczy, które pozwalają na szybkie i proste znalezienie potrzebnego artykułu bez konieczności korzystania z terminali radiowych.
Put to light
W tym wypadku kompletacja polega na wskazaniu na urządzeniu (np. na podświetlonym ekranie umieszczonym na wózku kompletacyjnym), w jakiej ilości i do której jednostki kompletacyjnej odłożyć pobrany z lokacji towar – również bez konieczności stosowania do tego celu terminali.
Jak zwiększyć efektywność w procesie kompletacji zamówień?
Aby proces kompletacji zamówień był wydajny i sprawny, konieczne jest spełnienie kilku warunków. Absolutnie fundamentalną kwestią jest jednak dobór właściwego sposobu kompletacji ze względu na rodzaj, strukturę i wielkość zamówień w magazynie. Tych sposobów może być kilka:
-
W przypadku małogabarytowych zamówień w magazynie można zastosować wspomniany wyżej multi-order-picking.
-
Dla zamówień jednosztukowych (lub wielosztukowych, ale jednopozycyjnych i z tym samym, powtarzającym się SKU) warto rozważyć kompletację wielu zamówień do jednej wspólnej jednostki kompletacyjnej, a przypisanie konkretnej sztuki do konkretnego zamówienia obsłużyć na stanowisku pakowania.
-
Z kolei dla zamówień z powtarzającymi się kodami SKU można dokonywać zbiorczej kompletacji wielu zamówień, a następnie obsłużyć rozsortowanie produktów pomiędzy zamówienia już w strefie sortowania.
System WMS a kompletacja zamówień
W kontekście kompletacji zamówień nie można pominąć roli zaawansowanego systemu WMS. To narzędzie informatyczne, zintegrowane z otoczeniem, działające w czasie rzeczywistym, służące do wspomagania zarządzania procesami magazynowymi oraz zapasem magazynowym w celu zapewnienia sprawnego, wydajnego i bezbłędnego funkcjonowania magazynu.
Oprogramowanie tej klasy jest w stanie pogrupować zamówienia, wygenerować do nich odpowiednie zadania na terminale radiowe i wreszcie przeprowadzić operatora krok po kroku przez proces kompletacji, pakowania czy sortowania.
Ponadto, magazynowy system informatyczny może zarządzać uzupełnianiem towarów w strefach kompletacji – tak, aby towar był gotowy do pobrania w odpowiednim momencie, bez konieczności przerywania rozpoczętego zadania kompletacyjnego.
Kompletacja zamówień a wykorzystanie automatyki magazynowej
Wydatnym wsparciem dla procesu kompletacji może być też automatyka magazynowa. Dzięki przenośnikom, usytuowanym wzdłuż strefy kompletacji, możliwe jest kompletowanie zamówienia w specjalnych sekcjach bez konieczności pobierania jednostki kompletacyjnej na wózek i poruszania się z nią po magazynie.
Takie rozwiązanie sprawia, że pojemnik kompletacyjny zatrzymuje się na peronie, operator pobiera towar z lokacji za jego plecami, a pojemnik zostaje przetransportowany do kolejnej sekcji kompletacyjnej.
Ponadto – automatyczny magazyn, w skład którego wchodzą przenośniki i układnice, może dostarczać towar do stacji kompletacyjnej GTM, zgodnie z wymienioną wyżej regułą „towar do człowieka”. Redukuje to konieczność poruszania się po magazynie i zwiększa wydajność kompletacji. Wykorzystanie rozwiązań typu pick-by-light czy put-to-light umożliwia odkładanie i pobieranie towarów bez używania ręcznych terminali radiowych.