Projektowanie logistyczne – co to jest i czemu służy?

27.01.2022

Odpowiednia organizacja pracy magazynu, właściwie ukształtowane strefy funkcjonalne i procesy magazynowe, odpowiednie wyposażenie i infrastruktura techniczna a także wdrożenie i korzystanie z inteligentnego oprogramowania do zarządzania magazynem czy urządzeniami wchodzącymi w skład automatyki magazynowej – wszystkie te czynniki mogą determinować efektywność, sprawność i płynność działania magazynu.

Nie bez znaczenia jest jednak sam etap projektowania magazynu – a więc opracowanie jego koncepcji funkcjonalno-przestrzennej, zanim ten w ogóle zdąży powstać.

Rolę i cele projektowania logistycznego na łamach naszego bloga omawia:

Paweł Bobiński

Członek Zarządu

w Logifact-Systems

• Projektowanie logistyczne – cel

   

Głównym zadaniem projektowania logistycznego jest zapewnienie prawidłowej i efektywnej obsługi wszystkich procesów zachodzących w obrębie magazynu. W przypadku magazynu dystrybucyjnego powinna być to przede wszystkim sprawna obsługa strumienia dystrybuowanych towarów (od ich przyjęcia do magazynu, poprzez składowanie, kompletację aż po wydanie), zaś – analogicznie – w magazynach produkcyjnych celem jest sprawna obsługa produkcji (zaopatrzenie produkcji, odbiór z produkcji, przepływy wewnątrz produkcyjne).

Projektowaniem logistycznym najczęściej zajmują się wyspecjalizowane firmy, bardzo dobrze rozumiejące specyfikę branży logistyki magazynowej i oferujące usługi doradcze, narzędzia oraz rozwiązania, mające na celu szeroko pojętą optymalizację pracy magazynu.

Zacznijmy zresztą od prostej analogii: koncepcja i projekt magazynu stanowią niejako fundament całej konstrukcji, stanowiący o tym, czy jest ona „stabilna”. Nawet najnowocześniejszy obiekt, wyposażony w najbardziej zaawansowane urządzenia i obsługiwany przez najlepiej wykwalifikowanych pracowników, może nie działać prawidłowo, jeżeli na etapie jego projektowania zaniedbano opracowanie koncepcji funkcjonalno-przestrzennej i wyposażenia technicznego – albo jeśli jest ona rozbieżna ze specyfiką działalności danego magazynu. Odpowiednia koncepcja magazynu to więc rdzeń i podstawa jego prawidłowego funkcjonowania.

Nie oznacza to oczywiście, że projektowanie magazynu może odbywać się tylko na etapie budowania nowego magazynu. Usługa ta dedykowana jest również operatorom i właścicielom magazynów, którzy chcieliby rozbudować istniejący obiekt albo przeanalizować jego działanie i zoptymalizować zachodzące w nim procesy.

• Obszary projektowania logistycznego

   

Projektowanie logistyczne może dotyczyć wielu różnych aspektów, ale tak naprawdę można je w uproszczeniu sprowadzić do kilku podstawowych zagadnień.

Po pierwsze, koncepcja magazynu powinna uwzględnić zdefiniowanie procesów logistycznych (zarówno pod względem ich wielkości jak i przebiegu) jakie powinny zachodzić w magazynie, aby w możliwie optymalny sposób realizować wymagania biznesowe firmy.

Po drugie, w powiązaniu ze zdefiniowanymi procesami logistycznymi, należy wyznaczyć strefy funkcjonalne magazynu w zależności od jego specyfiki i potrzeb (przyjęcia, wydania, składowania różnego typu, różnorodne strefy kompletacji, sortowania, kontroli, za-/wyładunku, strefy wynikające z charakterystyki produktu np. chłodnie, mroźnie, towarów ADR, a także usługowe etc.).

Po trzecie, nieodzownym etapem jest zwymiarowanie infrastruktury i wyposażenia technicznego magazynu oraz oszacowanie zapotrzebowania na zasoby ludzkie. Infrastruktura techniczna obejmuje całość wyposażenia na transport wewnętrzny: wózki różnego typu (w tym autonomiczne i półautonomiczne) i systemy przenośnikowe, a także wyposażenie stref funkcjonalnych w regały różnego typu, automatyczne instalacje do składowania i kompletacji, stanowiska pakowania i kontroli (manualne i zautomatyzowane), etc.
Zwymiarowaniu technicznemu podlegają również urządzenia IT: terminale ręczne, komputery, drukarki czy aplikatory etykiet. Oszacowanie zasobów ludzkich polega na wyznaczeniu, dla każdego procesu magazynowego (niezbędnej do jego prawidłowej obsługi) ilości pracowników. Co istotne zasoby ludzkie należy oszacować dla średniej i maksymalnej zmiany a w przypadku dynamicznych systemów (np. e-commerce) z uwzględnieniem dobowych wahań.
I wreszcie w projekcie nie powinno zabraknąć szacunku kosztów inwestycyjnych, czyli nakładów, które należy będzie ponieść w związku z realizację projektu.

• Trzy etapy projektowania logistycznego

   

Proces projektowania logistycznego można podzielić na trzy podstawowe etapy i w każdym wypadku jego realizacja musi odbywać się w bardzo ścisłej współpracy z klientem.
Opracowywanie projektu zawsze rozpoczyna się od dokładnego zapoznania się z obecnymi procesami i ustalenia sytuacji wyjściowej. Szczegółowe rozeznanie w kanałach dystrybucji, strumieniach dostaw, ich wielkości, specyfice klienta oraz branży jest niezwykle istotne dla zrozumienia istoty problemu, przed jakim stoi klient oraz dla opracowania jego rozwiązania.

Równie ważny jest jednak drugi etap, wymagający spojrzenia w szerokiej, wieloletniej perspektywie – prognozowanie potencjalnych zmian i ustalenie scenariuszy rozwoju magazynu. Zanim bowiem magazyn zostanie zaprojektowany, należy przeanalizować cały szereg czynników, mających wpływ na funkcjonowanie całego systemu logistycznego w przyszłości. Wymaga to odpowiedzi na pytania o sytuację w branży klienta za 5 czy nawet 10 lat.
Czy w tym czasie dojdzie do istotnych zmian w strukturze i ilości artykułów, zmian w strukturze i wielkości dostaw lub sprzedaży albo powstaną zupełnie nowe kanały dystrybucji? Może poważnym zmianom ulegną również oczekiwania i wymagania klientów?
W tym etapie kluczowe jest zacieśnienie współpracy z klientem i wsłuchanie się w jego głos – to od jego spostrzeżeń czy prognoz zależy finalny kształt projektu.

Ostatni etap to opracowanie koncepcji funkcjonalno-przestrzennej oraz dobór wyposażenia technicznego magazynu. To tutaj powstaje już tzw. layout, czyli konkretny projekt magazynu, na którym są wyznaczone wszystkie strefy funkcjonalne i powstaje cała dokumentacja infrastruktury technicznej. Już na tej podstawie można oszacować koszty inwestycyjne czy obliczyć niezbędne zapotrzebowanie na zasoby ludzkie.

Inwestycję można oczywiście podzielić na etapy, zwłaszcza, gdy planuje się ją w wieloletniej perspektywie, na kilka lub kilkanaście lat do przodu. Oczywiście oznacza to, że projekt, który ma obsłużyć strumienie logistyczne zaplanowane na 10 lub więcej lat do przodu, nie musi być od razu realizowany w pełnym zakresie.
W takich przypadkach projekt dzieli się na etapy i realizuje go zgodnie z przyjętymi wcześniej założeniami i scenariuszem rozwoju.